Munnleg historie i samfunnsminnet
Munnleg historie i samfunnsminnet
11.00 Velkommen og informasjon. (Opptak)
11.05 “Ei jente frå Fitjar - eit kors i Allakurti” Ei forteljing frå Sunnhordland, bygd på intervju med primærkjelder.
Johanne Øvstebø Tvedten er forteljekunstnar og formidlingsleiar med Sunnhordland Museum. (Opptak)
Sesjon 1 - Historie nedanfrå
Vi byrjar konferansen med døme på nye og nylege døme der munnleg historie står sentralt.
11.30 Munnleg historie som mangfaldsprosjekt - Mariela Norheim leier prosjektet Det store vi i Bergen, eit av Memoar sine to byomfattande mangfaldsprosjekt. (opptak). VI får høyre meir om Mat og meg, styrt frå Oslo, av prosjektleiar Cathrine Hasselberg, i morgon, laurdag. Begge er tilsette i Memoar.
12.00 Fortellingenes rom - om munnleg historie i Kvinnemuseets utstilling “Hysj”.
Thea Aarbakke er førstekonservator NMF og fagansvarlig ved Kvinnemuseet i Kongsvinger. Ho har og vore prosjektmedarbeidar under utvikling av utstillinga. (Opptak)
12.30-12.45 Pause
12.45 Blodige Maria - vandresagn blant barn og innsamling av muntlig barnekultur.
Kathrine Klinkenberg er kulturhistorikar og leiar av Norsk Folkeminnelag.
13.15 Levande Bibliotek - 15 mennesker med sine historier blei lånte ut til samtalar på biblioteka i Steinkjer og Verdal i november.
Ely Navarro er kulturkonsulent i Hilmarfestivalen. (Opptak)
13.45-14.45 Lunsj
Sesjon 2 - Infrastruktur for samfunnsminnet
“Vi har et statistisk Sentralbyrå som registrerer og teller oss, det er ingen manko på kvantitative data. Men vi mangler et «minnenes sentralsted», et depot for kvalitative data, for personlige minner.” skreiv Knut Kjelstadli i 2019. Kor står vi i dag? Er vi nærare eit “Mnemotek”?
Etter at det vart mogleg å ta vare på munnleg primærkjeldemateriale gjennom opptak, har munnleg historie (oral history) vakse fram som eige fagfelt. Men Noreg manglar ein offentleg arkivstrategi for bevaring og formidling av munnleg kjeldemateriale i audiovisuell form. Senter for kulturarvsdigitalisering (Nasjonalbiblioteket) har fått i oppdrag å sikre audiovisuell kulturarv på analoge media i ABM-sektoren - derunder også noko munnleg kjeldemateriale. Men slik audiovisuell kulturarv i historielagsrørsla og øvrig frivillig sektor er ikkje omfatta. Det er heller ikkje digitalt skapt munnleg historie. Samtidig aukar omfanget raskt. Kva gjer vi med dette?
Vi har invitert fylgjande til å diskutere offentleg arkivering av munnleg historie i Noreg:
Nina Refseth, direktør ved Norsk Folkemuseum
Jonny Edvardsen, Avdelingsdirektør Tilvekst og kunnskapsorganisering, Nasjonalbiblioteket
Hilde Uthaug, Produktleiar, Digitalarkivet
Katrine Utaaker Segadal, Seniorrådgiver, Sikt - kunnskapssektoren sin tenesteleverandør (tidlegare NSD)
14.45-15.30 Kvar av innleiarane gir ein 10 minutts presentasjon med vekt på arbeidet til sin institusjon med digitalt skapt munnleg kjeldemateriale, utfordringar sett frå institusjonen sin ståstad, og samarbeid dei inngår i og ser for seg å kunne inngå i. (Opptak)
15.30-15.45 Pause
15.45-16.45 Panelsamtale med innleiarane, leia av Inger Christine Årstad frå Memoar. (Opptak)
17.00 Årsmøte for Memoar.
19.00 Lapskaus og samver ved Skolemuseet i Bergen (Lille Øvregaten 38)
09.30-09.45 Introduksjon til dagen
Sesjon 3 - Historie nedanfrå. Prosjektforteljingar
09.45-11.30 Her får vi fleire prosjektforteljingar der munnleg kjeldemateriale står sentralt.
09:45 Sykehushistorier: Rolf Kåresen er professor emeritus ved UiO og pensjonert sjefslege ved Ullevål Sykehus. Saman med fotograf Kåre Eide har han bygd opp ei stor samling munnleg kjeldemateriale om utviklinga i norske sjukehus og norsk medisin gjennom det siste halve århundret.
Endring i programmet: I staden for presentasjon av Skimtvis av Kristian Hus, får vi to presentasjonar:
10.15 Mat og meg: Mariela Norheim og Cathrine Hasselberg leier kvar sine byomfattande mangfaldsprosjekt. Prosjektet Mat og meg blir leia av Cathrine Hasselberg, som leier Oslo-kontoret av Memoar.
10.30 “Ei jente frå Fitjar - eit kors i Allakurti” Ei forteljing frå Sunnhordland, bygd på intervju med primærkjelder. I går fortalde forteljekunstnaren Johanne Øvstebø Tvedten om livet til ei jente som vaks opp på Fitjar. No skal ho fortelje om prosessen med å lage forteljinga ho framførte.
10:45 Munnleg industridokumentasjon: Inger Christine Årstad er prosjektleiar for "Folkeverkstad for industridokumentasjon" som har samla kjeldemateriale om den immaterielle industrihistoria på Raufoss. Samlinga er blir sentral i oppbygginga av eit nytt industrimuseum i byen.
11.30-12.30 Lunsj og mingling
Sesjon 4 - Historie og makt
Historiediskursen handlar ofte om å sjå gamle sanningar med nye auge: Var det slik vi er vande med å tru - eller var det heilt annleis? Det siste året har krigshistoria vore høgt oppe i slik nygransking, og svært ofte bygger dei på munnlege kjelder: Nye intervju med “gamle” primærkjelder. Vidare er eit hovudtrekk ved kulturutviklinga at endringar av dei store forteljingane om kven vi er og korleis vi vart slik, i stor grad skjer nedanfrå: Migrasjon, endra kommunikasjonsmønster, utviding av kjønnsforståingar og identitetar endrar liv, leve- og tenkemåtar for enkeltmenneske og familiar. Ofte når utviklinga fram til den offentlege samtalen fyrst når nokon reagerar mot utviklinga, slik at samtalen får ei ramme av konflikt og polarisering.
Framveksten av sosiale rørsler og endringar kan også dokumenterast nærast i sanntid, gjennom intervju med “nye” primærkjelder . Korleis skil forteljingane frå “gamle” og “nye” primærkjelder seg frå kvarandre? I denne sesjonen får vi døme på prosjekt der intervju står sentralt, for dokumentasjon av erfaringar frå hendingar som ligg langt tilbake i tid, og heilt nylege hendingar, og vi får refleksjonar rundt korleis dette endrar seg.
12.30 De överlevandes minnesaktivism. Vittnesmål från Förintelsen och berättandets historia
Malin Thor Tureby er professor i historie og koordinator for Oral history i Sverige (OHIS) og Oral History-nettverket ved Malmö Universitet. I 2019–2020 arbeidde ho som ekspert i utgreiinga et et museum om Förintelsen (Holocaust). Muséet skal ta utgangspunkt i de overlevendes forteljingar. Thor Tureby forskar nå på korleis dei overlevande har fortalt om opplevingane sine gjennom 75 år, og korleis desse forteljingane kom til å bli kulturarv.
13.00 Andre verdenskrig. Fra vertikal til horisontal organisering av krigsminnet
Thomas V.H. Hagen er historikar og avdelingsleiar ved Arkivet Freds- og menneskerettighetssenter. Han deltok i og var siste redaktør for “Stiftelsen neveragain” som samla munnleg historie frå motstandsfolk, krigsseglarar, tysklandsfangar og russerfangar i åra 2006-2010. Han er medforfattar i antologien “Tid for anerkjennelse - Andre verdenskrig i fortid og i nåtid! (Cappelen Damm Akademisk 2020)
13.30 George Floyd-demonstrasjonene - dokumentasjon av en ny/gammel bevegelse
Michelle A. Tisdel er forskingsbibliotekar ved Nasjonalbiblioteket og sosialantropolog med PhD fra Harvard. Ho kjem frå Houston, TX, samme by som George Floyd.
I 2020 starta ho dokumentasjonsprosjektet Lift Every Voice (lev-no.org) som samlar fysisk og munnleg kjeldemateriale om antirasistisk arbeid i Noreg.
14.00 Munnleg kjeldemateriale - perspektiv og tolkingsrom. Panel med innleiarane leia av Bjørn Enes, Memoar
15.00 Konferansen er over og vi seier takk for denne gong!